Uluslararası deniz hukuku, çok eski ve kökleşmiş bir ilke üzerine kuruludur: açık denizlerin serbestliği ilkesi. Açık denizlerin serbestliği ilkesiyle uluslararası deniz hukukunun gelişimindeki paralellik, bütün deniz hukuku disiplininin geçmişi ve geleceği arasındaki köprüyü oluşturmakta. Açık denizlerin serbestliği ilkesine, uluslararası hukukun başlıca özneleri devletlerin tarihin her döneminde verdiği anlamlar farklı olmuş. Çağımızda açık denizlerin serbestliği ilkesine atfedilen anlamın ise okyanusların sürdürülebilir yönetimi kaygısıyla evrildiği ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ndeki (BMDHS) klasik anlamından farklılaştığı gözlemlenmektedir. Söz konusu makale uluslararası deniz hukukunun 21. yüzyılda denizde biyolojik çeşitliliğin korunması ve iklim değişikliği kaygılarıyla karşılaştığı meydan okumaları, ilkenin geçmişi ve geleceği arasındaki köprüyü kurarak incelemeyi amaçlıyor. Bu itibarla okuyucuyu ilkenin normatif niteliği, kapsamı ve sınırları sularında 1609’da Grotius’un mare liberum eseriyle başlayıp 2023 yılında akdedilen Ulusal Yetki Alanlarının Ötesinde Biyolojik Çeşitlilik Anlaşması’na (BBNJ Anlaşması) uzanan bir seyre çıkarıyor.
International law of the sea is built upon an ancient and rooted principle: the freedom of the high seas. The parallesism between the principle of the freedom of the high seas and the law of the sea connects the past of this discipline to its future. Throughout history, states, the primary subjects of international law, have interpreted this principle differently in each era. Whereas, in our age, due to concerns related to sustainable ocean governance, the meaning attributed to the freedom of the high seas is evolving. Thus, a differenciation of its classical meaning in the United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) is observed. The present article, by bridging the past and the future, aims to examine the challenges the law of the sea is facing in the 21st century with the protection of the marine biological diversity and the climate change agenda. In this regard, it takes the reader on a journey, which begins with Grotius‘s mare liberum piece (1609) and navigates to the recently signed BBNJ Agreement on marine biological diversity (2023), through the waters of the normative nature, the scope and the limits of the principle of the freedom of the high seas.
