ĠFANIN YANMASI KAYITLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ


KURġUN A. S.

Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, sa.1, ss.569-610, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2024
  • Dergi Adı: Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.569-610
  • Galatasaray Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Amaç gerçekleĢmeden sözleĢme iliĢkisinin çözülmesi hâlinde, edimini yerine getiren tarafın iadeyi talep hakkı doğmasına rağmen iade isteyemeyeceğine yönelik sözleĢme hükümleri, ifanın yanması kayıtları olarak isimlendirilebilir. Ġfanın yanması kayıtları, hak düĢürücü kayıtların bir türüdür. Ġfanın yanması kayıtları her Ģeyden önce içerik denetimine tabi tutulur. Ġçerik denetiminden kurtulan ifanın yanması kayıtlarına ise Türk Borçlar Kanunu m.180/f.I uyarınca ceza koĢuluna iliĢkin hükümler uygulanır. Ġsviçre Hukukunda bugün, sözleĢme cezasının konusunun hak kaybı da olabileceği kabul edilmektedir. Alman Hukukunda ise para dıĢında sözleĢme cezasının kararlaĢtırı-labileceğine iliĢkin açık hüküm bulunmaktadır. Ceza koĢulu hükümleri, ifanın yanması kayıtlarına, bünyesine uygun düĢtüğü ölçüde kıyasen uygulanır. Æünkü ifanın yanması kayıtlarında, borca aykırılıktan sorumluluk üzerine sonradan bir edimin yerine getiril-mesi söz konusu olmaz; yanan edim baĢtan yerine getirilmiĢtir. Bu sebeple ceza koĢulu-na iliĢkin bazı hükümler, ifanın yanması kayıtlarında doğası gereği uygulama alanı bulmaz. Ġfanın yanması kayıtlarının ceza koĢulu hükümlerine tabi tutulmasının en önemli sonucu, aĢırı ceza koĢulunun indirilmesine iliĢkin hükmün uygulama alanı bul-masıdır.
In the event that the contractual relationship is dissolved before the purpose is achieved, the contractual provisions stating that the party performing the performance cannot request a refund even though the right to return arises can be named as forfeiture clauses. Forfeiture clauses are a type of foreclosure clauses. Forfeiture clauses are first of all subject to content control. Turkish Code of Obligations m.180/f.I in accordance with, the provisions regarding the penalty clause are applied. Today, in Swiss Law, it is accepted that the subject of contract penalty can be loss of rights. In German Law, on the other hand, there is a clear provision that a contract penalty other than money can be decided. The provisions of the penal clause are applied to the forfeiture clauses by analogy to the extent that it falls within its scope. Because, in the forfeiture clauses, there is no question of fulfilling an act later on liability for breach of debt; performance has been fulfilled from the beginning. For this reason, some provisions regarding the penal clause do not find application in the forfeiture clauses due to their nature. The most important result of subjecting the forfeiture clauses to the provisions of the penal clause is that the provision regarding the reduction of the excessive penalty clause finds an application area.