İstanbul’da Kent Tarımını Tartışmak: Sermaye ve Topluluk Temelli Yaklaşımlar

Yıldızcan C.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.25, sa.3, ss.761-774, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu makale, “gıdayı engelleyen” (Tornaghi, 2017) bir megakent olan İstanbul’daki kent tarımı uygulamalarının dönüştürücü ve güçlendirici boyutlarını eleştirel bir perspektifle tartışıyor. Çalışma, kent tarımının içsel çelişkilerini ve çatışmalarını (McClintock, 2014) neoliberal kentsel bağlamda yerlerinden edilen geleneksel tarım aktörleri ve ilişkileri üzerindeki etkileri bağlamında tartışıyor. Ayrıca, giderek daha fazla kamusal ve özel teşviklerden yararlanan topraksız ve dikey tarım uygulamalarının, toplumsal olarak gömülü geleneksel tarım uygulamalarını ve gıdayı müşterekleştirme imkanlarını yerinden edip etmediğini sorguluyor. Bu bağlamda, sermaye yoğun yeni kent tarımı uygulamalarının, neoliberal bireyselleşme ve piyasalaştırmaya meydan okuma potansiyelinin kısıtlı olduğunu iddia ederken, kentsel gıda müşterekleri söylemi içinde yeniden konumlandırılabilecek, kolektif kaynaklar ve topluluk temelli sorumluluk aracılığıyla neoliberal ilişkilerin sömürgeleştirdiği alanlarda toplulukları özgürleştirici ve güçlendirici bazı yanlar barındırdığının da altı çiziliyor.

This article critically discusses the transformative and empowering aspects of urban agriculture (UA) practices in Istanbul, a “food-disabling” (Tornaghi, 2017) megacity. The study examines the internal contradictions and conflicts of UA (McClintock, 2014), focusing on its impacts on traditional agricultural actors and relationships displaced within the neoliberal urban context. It also questions whether soilless and vertical farming practices, which increasingly benefit from public and private incentives, displace socially embedded traditional agricultural practices and the possibilities of food communing. In this context, while capital-intensive new UA practices are argued to have limited potential to challenge neoliberal individualisation and marketisation, it is also emphasised that urban agriculture, which can be repositioned within the discourse of urban food commons, carries some emancipatory and empowering aspects through collective resources and community-based responsibility in areas colonised by neoliberal relations.